łabie
łabom
łacha
łachą
łachę
łacho
łachu
łachy
łacie
łacin
łacna
łacną
łacne
łacni
łacno
łacny
ładem
ładna
ładną
ładne
ładni
ładny
ładom
ładów
ładug
ładuj
ładzą
ładzę
ładzi
łagra
łagru
łagry
łagun
łagwi
łajać
łajał
łajań
łając
łajba
łajbą
łajbę
łajbo
łajby
łajce
łajek
łajen
łajka
łajką
łajkę
łajki
łajko
łajmy
łajna
łajno
łajnu
łajza
łajzą
łajzę
łajzo
łajzy
łajże
łakną
łaknę
łakom
łamać
łamag
łamał
łamań
łamem
łamią
łamie
łamię
łammy
łamom
łamów
łamże
łanem
łania
łanią
łanie
łanię
łanim
łanio
łanom
łanów
łapać
łapak
łapał
łapań
łapce
łapci
łapeć
łapek
łapią
łapie
łapię
łapin
łapka
łapką
łapkę
łapki
łapko
łapmy
łapom
łapów
łapsa
łapsk
łapsy
łapsz
łapże
łasce
łascy
łasej
łasek
łasic
łasić
łasił
łaska
łaską
łaskę
łaski
łasko
łasku
łasuj
łasym
łasza
łaszą
łasze
łaszę
łaszo
łaszt
łaszy
łaśmy
łaśże
łatać
łataj
łatał
łatam
łatań
łatce
łatek
łatem
łatka
łatką
łatkę
łatki
łatko
łatku
łatom
łatów
łatwa
łatwą
łatwe
łatwi
łatwo
łatwy
ławce
ławek
ławic
ławie
ławka
ławką
ławkę
ławki
ławko
ławom
ławra
ławrą
ławrę
ławro
ławry
łazęg
łazić
łazik
łaził
łaziw
łaźca
łaźce
łaźcu
łaźmy
łaźni
łaźże
łażąc
łażeń
łąccy
łącka
łącką
łącki
łącku
łącza
łączą
łącze
łączę
łączu
łączy
łąkom
łątce
łątek
łątka
łątką
łątkę
łątki
łątko
łbach
łbami
łebek
łebka
łebki
łebku
łepak
łepek
łepet
łepka
łepki
łepku
łezce
łezek
łezka
łezką
łezkę
łezki
łezko
łęccy
łęcie
łęcin
łęcka
łęcką
łęcki
łęcku
łęgom
łęgów
łękom
łęków
łętem
łętom
łętów
łgali
łgała
łgało
łgały
łgana
łganą
łgane
łgani
łgano
łgany
łgarz
łkają
łkali
łkała
łkało
łkały
łkamy
łkano
łkasz
łobód
łobuz
łochw
łodyg
łodzi
łogów
łoili
łoiła
łoiło
łoiły
łoimy
łoisz
łojak
łojąc
łojek
łojem
łojeń
łojka
łojki
łojku
łojom
łojów
łokaś
łokci
łomem
łomie
łomom
łomot
łomów
łonem
łonie
łonom
łopat
łopot
łosia
łosią
łosic
łosie
łosię
łosim
łosin
łosiu
łosoś
łosuń
łosza
łoszą
łosze
łoszę
łoszo
łoszy
łotok
łotra
łotry
łowca
łowcą
łowce
łowcę
łowco
łowcu
łowcy
łowem
łowią
łowić
łowie
łowię
łowik
łowił
łowna
łowną
łowne
łowni
łowny
łowom
łowów
łozie
łozin
łozom
łożąc
łożem
łożeń
łożom
łożyć
łożył
łódce
łódek
łódka
łódką
łódkę
łódki
łódko
łójmy
łójże
łówmy
łówże
łózce
łózek
łózka
łózką
łózkę
łózki
łózko
łóżek
łóżka
łóżko
łóżku
łóżmy
łóżże
łubce
łubek
łubem
łubie
łubin
łubka
łubką
łubkę
łubki
łubko
łubku
łubni
łubom
łubów
łuccy
łucie
łucka
łucką
łucki
łucku
łudzą
łudzę
łudzi
ługom
ługów
ługuj
łukom
łuków
łukuj
łukum
łunie
łunom
łupać
łupał
łupań
łupce
łupek
łupem
łupią
łupić
łupie
łupię
łupił
łupin
łupka
łupką
łupkę
łupki
łupko
łupku
łupmy
łupna
łupną
łupne
łupnę
łupni
łupny
łupom
łupów
łupże
łusce
łusek
łuska
łuską
łuskę
łuski
łusko
łutem
łutom
łutów
łuzie
łuzom
łycha
łychą
łychę
łycho
łychy
łydce
łydek
łydka
łydką
łydkę
łydki
łydko
łydom
łykać
łykaj
łykał
łykam
łykań
łykną
łyknę
łykom
łyków
łypać
łypał
łypań
łypią
łypie
łypię
łypmy
łypną
łypnę
łypże
łysce
łyscy
łysej
łysek
łysic
łysin
łyska
łyską
łyskę
łyski
łysko
łysku
łysła
łysło
łysły
łysną
łysnę
łysol
łysoń
łysym
łysze
łyżce
łyżek
łyżew
łyżka
łyżką
łyżkę
łyżki
łyżko
łyżom
łyżwa
łyżwą
łyżwę
łyżwo
łyżwy
łzach
łzami
łzawa
łzawą
łzawe
łzawi
łzawo
łzawy
łzowa
łzową
łzowe
łzowi
łzowy
łżąca
łżącą
łżące
łżący
łżemy
łżesz
To już wszystkie pięcioliterówki na Ł. W sumie znaleźliśmy tyle takich 5-literowych słów zaczynających się na literę "Ł": 520.
Ł jest szesnastą literą polskiego alfabetu. Występuje także w kilku alfabetach języków słowiańskich (w kaszubskim, dolnołużyckim,
górnołużyckim i w białoruskiej łacince) oraz w języku weneckim, wilamowickim i języku Nawahów. Oznacza spółgłoskę [ɫ] lub [w] w językach słowiańskich
i [ɬ] w językach indiańskich.
Pierwsze rozróżnienie ortograficzne l i ł pojawiło się w traktacie Jakuba Parkoszowica z roku 1440: dla „l” zaproponował literę przypominającą \ell,
dla ł literę l z kreską biegnącą ku górze, w lewo. Obecną ortografię wprowadził Stanisław Zaborowski w wydanej w Krakowie w latach 1514-1515 książce
„Orthographia seu modus recte scribendi et legendi Polonicum idioma quam utilissimus”.
Alfabet to najpopularniejszy system zapisywania mowy, którego nazwa pochodzi od starogreckich nazw pierwszych liter alfabetu: alfa i beta.
Jest to fonetyczny system pisma, w którym każdy znak (zwany literą) odpowiada zasadniczo jednemu dźwiękowi – głosce (samogłosce lub spółgłosce).
W tym rozumieniu alfabety są różne, gdy ich zasadnicze zestawy liter różnią się krojem pomiędzy sobą, np. alfabet grecki, alfabet łaciński i
alfabet cyrylicki są różne, a alfabet polski i alfabet niemiecki są tylko wariantami alfabetu łacińskiego. To rozumienie terminu "alfabet"
jest równoznaczne z terminem "pismo" (np. pismo łacińskie = alfabet łaciński). W takim rozumieniu alfabet odróżnia się zarówno od pism
niefonetycznych (ideograficznych lub mieszanych), jak i od innych typów pism fonetycznych (jak: abdżad, abugida i sylabariusz).
Te pozostałe rodzaje pism fonetycznych, również niekiedy bywają nazywane alfabetami, co nie jest całkiem poprawne. Alfabetem na przykład nie jest pismo
ideograficzne lub pismo złożone, (np. pismo chińskie, czy też hieroglify) ani pismo sylabyczne (np. pismo japońskie).
Alfabety dzielą się na:
Alfabety dzielą się też na dwuszeregowe i jednoszeregowe, ze względu na to, czy posiadają systemy małych i wielkich liter (np. alfabet łaciński, grecki,
cyrylicki i ormiański) czy też tylko jeden system liter (np. alfabet gruziński, koreański, syryjski, koptyjski, gocki, runiczny i inne alfabety historyczne, dziś martwe).
Alfabet narodowy to zestaw liter i innych, uzupełniających znaków pisma, używany dla danego języka lub narodu, ułożony w tradycyjnym, ustalonym porządku.
W tym rozumieniu alfabety są różne, choć stanowią warianty narodowe tego samego pisma alfabetycznego, gdy posiadają własne, odrębne znaki, np. alfabet
polski różni się od alfabetu niemieckiego, gdyż (zasadniczo) nie używa liter v i q, oraz wcale nie używa liter ä, ö i ß, a za to używa liter ą, ł i ź,
których nie używa alfabet niemiecki. Natomiast alfabet angielski nie różni się od poklasycznego alfabetu łacińskiego, gdyż (zasadniczo) używa tylko tych samych 26 liter.
W tym sensie mówi się, że alfabety to zamknięte systemy pisma – liczba występujących w nich znaków zmienia się bardzo rzadko, a zmiany (dodanie znaków,
usunięcie znaków) prowadzą do powstania nowego alfabetu. Z licznymi alfabetami narodowymi mamy do czynienia przede wszystkim w przypadku pisma łacińskiego i pisma cyrylickiego (cyrylicy).
Podobnie terminem "alfabet" określa się inne sposoby przekazywania informacji na odległość, nie będące systemami pisma:
Alfabet polski, zwany dawniej: abecadło to alfabet używany do zapisu języka polskiego. Oparty jest on na alfabecie łacińskim i składa się obecnie z 32 liter (dużych i małych), w tym z sześciu liter ze znakami diaktrycznymi - czyli tak zwanych "polskich liter" używanych wyłacznie w języku polskim.
a ą b c ć d e ę f g h i j k l ł m n ń o ó p r s ś t u w y z ź ż
A Ą B C Ć D E Ę F G H I J K L Ł M N Ń O Ó P R S Ś T U W Y Z Ź Ż
Oficjalnie litery z alfabetu łacińskiego: Q, V i X nie są zaliczane do liter polskiego alfabetu, gdyż w polskim słowotwórstwie nie ma potrzeby ich stosowania. Występują one tylko w wyrazach pochodzenia obcego, czyli zapożyczonych. Rada Języka Polskiego uzasadnia, iż brzmienie wszystkich, nawet nowo wymyślanych, wyrazów w języku polskim da się zapisać zgodnie z regułami polskiej ortografii tylko za pomocą 32 liter, bez użycia liter X, V i Q. Niemniej, te trzy łacińskie litery towarzyszą językowi polskiemu w wyrazach obcych i obcojęzycznych, przekształcając się zazwyczaj w litery polskiego alfabetu w miarę powszednienia stosowania wyrazów zawierających te litery.
Ciekawostka: Zdanie "Mężny bądź, chroń pułk twój i sześć flag." zawiera wszystkie litery polskiego alfabetu, każdą dokładnie raz.
Poniżej zaprezentowano statystyczną, procentową częstotliwość występowania poszczególnych liter w języku polskim:
a | ą | b | c | ć | d | e |
8,91% | 0,99% | 1,47% | 3,96% | 0,40% | 3,25% | 7,66% |
ę | f | g | h | i | j | k |
1,11% | 0,30% | 1,42% | 1,08% | 8,21% | 2,28% | 3,51% |
l | ł | m | n | ń | o | ó |
2,10% | 1,82% | 2,80% | 5,52% | 0,20% | 7,75% | 0,85% |
p | q | r | s | ś | t | u |
3,13% | 0,14% | 4,69% | 4,32% | 0,66% | 3,98% | 2,50% |
v | w | x | y | z | ź | ż |
0,04% | 4,65% | 0,02% | 3,76% | 5,64% | 0,06% | 0,83% |
Jak widać z zestawienia, najczęściej używaną literą w języku polskim jest litera "a", natomiast najrzadszą jest litera "x".
Opracownie własne na podstawie materiałów w:
http://pl.wikipedia.org