Słownik to prawdopo­do­bnie po Biblii naj­popu­larniejsze wydawnictwo - można go znaleźć pra­ktycznie w każ­dym domu i prawdo­podbnie wię­kszość, jeżeli nie wszy­scy z nas, kiedyś używali jednego z nich lub przynaj­mniej się z nim zetknęli. W dzi­siej­szych czasach, gdy możemy korzystać z dobro­dziejstw ele­ktro­niki i pow­szechnego dostępu do za­sobów sie­ci inter­netowej, natu­ralnym wydaje się korzys­tanie z ele­ktro­ni­cznych wersji sło­wników.

Właśnie tutaj i właśnie teraz, oddajemy Ci do użytku prawdo­podobnie naj­większy i naj­lepszy inter­netowy słownik ję­zy­ka pol­skie­go: POLSKI-SŁOWNIK.pl

Formalnie rzecz ujmując - "SŁOWNIK" to spisany, wy­dru­kowany lub udostę­pniany elektro­nicznie, zbiór słów, wyrazów (czasami także ich odmian) lub wyrażeń uło­żo­nych i opraco­wanych według okreś­lonej zasady.

Najstarsze słowniki spo­ty­kamy już w drugim tysiąc­leciu p.n.e.. Były one pisane pismem klinowym na glinia­nych tabliczkach. Sło­wniki z czasów średnio­wiecznych stały się ważnym źró­dłem do poznania słow­nictwa różnych języków euro­pejskich w ich naj­wcześ­niejszym okresie. Sło­wniki dotarły z czasem do Polski, gdzie przepi­sywano na po­czą­tku obce wzory dopi­sując polskie wy­razy. Zacho­wało się sporo XV-wiecznych słow­ników tego typu. Naj­starszy słownik łacińsko-polski (Il piú antico dizio­nario latino-polacco, 1424 r.) zawiera ok. 500 wyrazów łaciń­skich, przy których odnoto­wano polskie odpowied­niki. Za­chowały się również sło­wniki dla począt­kujących, tzw. mamo­trepty, podające pol­skie odpowied­niki wy­branych łaciń­skich wy­razów, ułatwia­jące czy­tanie i rozu­mienie Pisma Świętego. Wszys­tkie sło­wniki do tego okresu były spisy­wane ręcznie. Po rozpo­wsze­chnieniu ru­chomej czcio­nki dość szybko zaczęto sło­wniki dru­kować. W Polsce pier­wszy wydru­kowany sło­wnik, opraco­wany przez Franci­szka Mymera, uka­zał się w 1528. W XVI wieku wielką popu­larno­ścią w całej Europie ciesz­yły się słowniki wielo­języczne. Naj­słyn­niej­szym z nich był łacińsko-grecki słownik Am­bro­żego Cale­pina, uzu­peł­niany w kolej­nych wyda­niach o liczne języki naro­dowe. Naj­więk­szym sło­wnikiem XVII wieku jest dzieło jezuity Grze­gorza Kna­piu­sza Thesau­rus po­lono-latino-graecus. Jest to pier­wszy wielki sło­wnik, który podaje na pier­wszym miejscu, ułożone w kolej­ności alfa­bety­cznej, wyrazy pol­skie, a dopiero potem ich odpo­wied­niki łaciń­skie i greckie. Knapiusz bardzo sta­rannie dobie­rał hasła wyra­zowe, zwra­cając uwagę na czys­tość i rodzimość sło­wnic­twa, na jego przy­nale­żność do ogólno­pol­skiego ję­zyka li­te­rac­kiego, wre­szcie na przyzwo­itość. Jego sło­wnik liczył około 50 ty­sięcy haseł. Okres Oświe­cenia wśród naczel­nych postu­latów ówczesnej poli­tyki ję­zy­kowej umieścił opra­cowanie słownika naro­dowego i gra­ma­tyki oj­czy­stego języka. Gra­ma­tyka powstała pod piórem Onufrego Kop­czyń­skiego, słownik nato­miast w nie­podle­głej Rzeczy­pospo­litej nie docze­kał się urze­czywis­tnienia. Dopiero na po­czątku XIX wieku, w latach 1807-1814, uka­zało się w War­szawie sześcio­tomowe dzieło. Jego autorem był cudzo­ziemiec z pocho­dzenia, Samuel Bogumił Linde. Słownik Lindego sta­nowi naj­większy prze­łom w całych dzie­jach naszej leksy­ko­grafii. Jest pier­wszym sło­wnikiem opar­tym niemal wyłą­cznie na mater­iale wyrazo­wym druko­wanych tekstów lite­rac­kich, pub­licysty­cznych, na­uko­wych itp. i liczył ok. 60 tys. haseł. Pomysł stwo­rzenia nowego, wiel­kiego sło­wnika nauko­wego zro­dził się pod koniec XIX wieku. Inicja­torem prze­dsię­wzięcia był etno­graf, socjolog i języko­znawca Jan Kar­łowicz. Wraz z Ada­mem Anto­nim Kryńskim, języ­ko­znawcą war­szaw­skim, i Włady­sławem Niedźwie­dzkim, utwo­rzył on komitet redak­cyjny, który osta­tecz­nie dopro­wadził do wydania pier­wszego tomu nowego Sło­wnika języka pol­skiego (zna­nego od miej­sca druku Sło­wnikiem war­szaw­skim) w roku 1900. Do roku 1915 wyszło sześć tomów sło­wnika, siódmy w 1919, a osta­tni ósmy dopie­ro w 1927. Słownik warszawski jest jedy­nym w dzie­jach naszej leksy­kogra­fii dzie­łem typu thesau­rusa (skar­bca), czyli sło­wnika reje­strują­cego całe sło­wnictwo języka naro­dowego. Autorzy wyzy­skali za­sób wyra­zowy Lindego i Sło­wnika wileń­skiego, a ponad­to rozsze­rzyli zakres chrono­logiczny gro­madzo­nego mater­iału w obu kie­run­kach: na za­bytki języ­kowe śre­dnio­wiecza i pier­wszej połowy XVI wieku (nie­uwzglę­dnione przez Lin­dego) oraz na piś­mien­nictwo dzie­więtnas­towie­czne, zwła­szcza nowsze, aż po okres Mło­dej Polski (w osta­tnich to­mach spoty­ka się wyrazy i przy­kłady z pier­wszych dzie­sięcio­leci XX wieku). Oprócz sło­wnictwa języka lite­rackiego reje­strowali także – oczy­wiście ze sto­sow­nymi kwa­lifika­torami – wyrazy gwa­rowe, żar­gonowe itp. Ponadto wpro­wadzili do sło­wnika wiele wy­razów wpraw­dzie możli­wych, ale fak­tycznie ni­gdzie nie zaświa­dczonych, nie­które zdro­bnie­nia, zgru­bienia, cza­sow­niki przed­rostkowe itp.). Zgro­madzili w ten sposób impo­nującą liczbę około 270 ty­sięcy haseł. Sło­wnik war­szawski jest osta­tnim wielkim sło­wnikiem doby nowo­polskiej w zakre­sie sło­wników ogólnych języka pol­skiego. Do­piero ok. 1950 r. pod kie­runkiem Witolda Doro­szew­skiego pod­jęto zamiar stwo­rzenia współ­czesnego sło­wnika ję­zyka pol­skiego, obej­mują­cego swym za­kresem wiek XX, XIX, a na­wet wyrazy z II połowy XVIII wieku. Objął on w sumie 110 000 słów, podzie­lonych na 10 tomów i 1 tom dodatków (Suple­ment). Wydawano i wydaje się również sło­wniki bada­jące wyrazy daw­nych czasów (np. Słownik staro­polski obej­mujący wyrazy zapi­sane przed rokiem 1500), gwa­rowe (Sło­wnik gwar pol­skich), grup zawo­dowych, mor­skie, popra­wnej pol­szczy­zny itp. Obec­nie dużą popu­larno­ścią cie­szą się sło­wniki multi­med­ialne oraz inter­netowe.
POLSKI-SŁOWNIK.pl, któ­ry wła­śnie od­wiedzi­łeś, jest prawdo­podobnie naj­now­szym (w mo­men­cie udos­tępnie­nia inter­nautom) zbio­rem słów i wyra­zów języka pol­skiego, wraz z ich for­mami odmien­nymi, który zawie­ra w sumie pra­wie trzy miliony pozy­cji, czyli ponad dzie­sięć razy wię­cej niż naj­wię­kszy dotych­czas Sł­ownik war­szawski. Do­dat­kową za­letą na­szego sło­wnika jest mo­żli­wość prze­szuki­wania jego zaso­bów w szybki i łatwy spo­sób, uwzglę­dniający znaj­dowa­nie słowa na kon­kretne pot­rzeby użyt­kow­nika - do krzy­żówek, do gier sło­wnych czy też do rymo­wania.

Poniżej lista poka­zująca różne typy i ro­dzaje sło­wników:

• POLSKI-SŁOWNIK.pl - Sło­wa do Scrabble, wy­szuki­wanie wyra­zów do gry w Scra­bble - ana­gra­mator.
• POLSKI-SŁOWNIK.pl - Ha­sła do krzyżówek, wy­szuki­wanie wyra­zów i ha­seł do ro­związy­wania krzy­żówek.
• POLSKI-SŁOWNIK.pl - Ry­my i sło­wa za­kończo­ne podo­bnie, wy­szuki­wanie słów do ry­mu, z taką samą koń­cówką.
• POLSKI-SŁOWNIK.pl - Sło­wnik ję­zyka pol­skie­go, pełny spis wszys­tkich pol­skich wyra­zów i ich form.
• słownik wyrazów bli­sko­znacznych – zbiór ha­seł o tym sa­mym bądź po­dob­nym zna­cze­niu. Na przy­kład: POLSKI-SŁOWNIK.pl - Syno­nimy
• słownik języka np. pol­skiego (lub je­dnoję­zyczny) – zbiór słów (haseł) wraz z opi­sem ich zna­czenia lub zna­czeń, zawie­ra typ od­miany słowa dla ję­zyków flek­syjnych, ety­mologię i przy­kłady uży­cia słowa dla każ­dego ze zna­czeń (tzw. kon­kor­dancję)
• słownik a tergo – zbiór słów usze­rego­wanych w kolej­ności alfa­bety­cznej, ale we­dług liter od końca wy­razów
• słownik antonimów - wyra­zów o prze­ciw­nym zna­cze­niu
• słownik archaizmów - zbiór wyra­zów, któ­re nie są w ję­zyku obec­nie uży­wane
• słownik biograficzny – zbiór ży­ciory­sów
• słownik częstotliwo­ściowy lub fr­ekwen­cyjny – zbiór wyra­zów lub zwią­zków fra­zeolo­gicznych usze­regowa­nych zgo­dnie z czę­stością ich wy­stępo­wania, np. w mo­wie pisa­nej, mówio­nej, itd., zwy­kle usze­rego­wanie roz­po­czyna się od sło­wa/wy­raże­nia naj­częś­ciej spo­tyka­nego
• słownik dwujęzyczny (np. fran­cusko-pol­ski) – zbiór słów jedne­go ję­zyka ("wej­ścio­wego") wraz z odpo­wied­nikami w dru­gim ję­zyku ("wyj­ścio­wym"), zawie­ra opis gra­ma­tyczny, od­mianę i czę­sto przy­kłady uży­cia w dru­gim języku
• słownik encyklope­dyczny – zbiór ha­seł (arty­kułów hasło­wych) upo­rządko­wanych alfa­be­tycz­nie lub rze­czowo i zawie­rają­cych opi­sania bar­dziej szcze­gółowe, niż w sło­wniku ję­zyka, ale mniej szcze­gółowe, niż w wiel­kiej ency­klopedii pow­szech­nej; jednak gra­nica między poję­ciami "sło­wnik en­cy­klopedy­czny" a "ency­klo­pedia" jest nie­wyraźna
• słownik etymolo­giczny – zbiór ha­seł wraz z opi­sem ich ety­mo­logii, jedno­cześnie z re­guły duże sło­wniki ję­zykowe rów­nież za­wie­rają pewne wyja­śnienia ety­molo­giczne
• słownik frazeolo­giczny dwu­jęz­yczny – zbiór spe­cyficz­nych i bez­pośre­dnio nie­przetłu­maczal­nych wy­rażeń je­dnego ję­zyka i ich tłu­macze­niem na dru­gi wraz z przy­kła­dami uży­cia w ję­zyku tłu­maczo­nym (pier­wszym)
• słownik frazeolo­giczny - zbiór idio­mów i fraz typo­wych dla da­nego ję­zyka
• słownik homonimów - wy­razów je­dna­kowo brzmią­cych ale ma­ją­cych różne zna­czenie
• słownik ortoepiczny - da­jący za­lece­nia do­tyczą­ce wy­mowy w sze­rokim tego słowa zna­cze­niu, a więc fone­tyki, flek­sji i skła­dni wyra­zów budzą­cych w tym za­kresie wą­tpli­wości, np. Sło­wnik po­praw­nej pol­szczy­zny
• słownik ortofo­niczny - da­jący zale­cenia do­tyczą­ce po­praw­nej wy­mowy
• słownik ortogra­ficzny ję­zyka – zbiór słów (ha­seł) bez opisu zna­czeń, za­wiera je­dynie popra­wną od­mianę i pi­so­wnię wy­razu
• słownik paronimów - wy­razów po­dob­nych
• słownik regionali­zmów - zbiór wy­razów ty­po­wych dla da­nego re­gionu
• słownik rymów, poz­wa­lający na łatwe odna­lezi­enie ry­mu­jących się wy­razów - tak jak nasz sło­wnik ry­mów, szcze­gólnie po­pula­rny w kul­turze an­glo­saskiej (ang. rhy­ming dictio­nary)
• słownik tematyczny – zbiór po­jęć, wy­rażeń i roz­wią­zań z ja­kiejś dzie­dziny wie­dzy, np. "pora­dnik spa­wacza"
• słownik terminolo­giczny (np. pra­wniczy) – zbiór wy­rażeń cha­rakte­rysty­cznych dla ja­kieś dzie­dziny wie­dzy wraz z opi­sem ich zna­cze­nia
• słownik wyrazów obcych – zbiór słów ja­kie­goś ję­zyka pocho­dzących (przy­jętych) z innych ję­zyków