oazowiczkach
oazowiczkami
obabilibyśmy
obabiłybyśmy
obaczyliście
obaczyłyście
obadalibyśmy
obadałybyśmy
obalalibyśmy
obalałybyśmy
obalilibyśmy
obaliłybyśmy
obałamucacie
obałamucając
obałamucajmy
obałamucajże
obałamucałam
obałamucałaś
obałamucałby
obałamucałem
obałamucałeś
obałamucanej
obałamucania
obałamucanie
obałamucaniu
obałamucanym
obałamucenia
obałamucenie
obałamuceniu
obałamucicie
obałamuciłam
obałamuciłaś
obałamuciłby
obałamuciłem
obałamuciłeś
obałamuconej
obałamuconym
obałamućcież
obandażowali
obandażowała
obandażowało
obandażowały
obandażowana
obandażowaną
obandażowane
obandażowani
obandażowano
obandażowany
obandażowują
obandażowuje
obandażowuję
obandażujcie
obandażujemy
obandażujesz
obandażujmyż
obandowaliby
obandowałaby
obandowałbym
obandowałbyś
obandowałoby
obandowałyby
obandowanego
obandowanemu
obandowaniem
obandowaniom
obandowanych
obandowanymi
obandowawszy
obarczającej
obarczającym
obarczajcież
obarczaliśmy
obarczałabym
obarczałabyś
obarczałyśmy
obarczaniach
obarczaniami
obarczeniach
obarczeniami
obarczyliśmy
obarczyłabym
obarczyłabyś
obarczyłyśmy
obarierowali
obarierowała
obarierowało
obarierowały
obarierowana
obarierowaną
obarierowane
obarierowani
obarierowano
obarierowany
obarierujcie
obarierujemy
obarierujesz
obarierujmyż
obarykadować
obarykadował
obarykadowań
obarykadujmy
obarykadujże
obarzaneczek
obarzaneczka
obarzaneczki
obarzaneczku
obatożeniach
obatożeniami
obatożyliśmy
obatożyłabym
obatożyłabyś
obatożyłyśmy
obawiającego
obawiającemu
obawiających
obawiającymi
obawialiście
obawiałyście
obcałowaliby
obcałowałaby
obcałowałbym
obcałowałbyś
obcałowałoby
obcałowałyby
obcałowanego
obcałowanemu
obcałowaniem
obcałowaniom
obcałowanych
obcałowanymi
obcałowawszy
obcałowująca
obcałowującą
obcałowujące
obcałowujący
obcałowujcie
obcałowujemy
obcałowujesz
obcałowujmyż
obcałowywali
obcałowywała
obcałowywało
obcałowywały
obcałowywana
obcałowywaną
obcałowywane
obcałowywani
obcałowywano
obcałowywany
obcerowaliby
obcerowałaby
obcerowałbym
obcerowałbyś
obcerowałoby
obcerowałyby
obcerowanego
obcerowanemu
obcerowaniem
obcerowaniom
obcerowanych
obcerowanymi
obcerowawszy
obcesowością
obchodzącego
obchodzącemu
obchodzących
obchodzącymi
obchodzeniem
obchodzeniom
obchodziliby
obchodziłaby
obchodziłbym
obchodziłbyś
obchodziłoby
obchodziłyby
obchodzonego
obchodzonemu
obchodzonych
obchodzonymi
obciachowego
obciachowemu
obciachowych
obciachowymi
obciągaczach
obciągaczami
obciągaczowi
obciągającej
obciągającym
obciągajcież
obciągaliśmy
obciągałabym
obciągałabyś
obciągałyśmy
obciąganiach
obciąganiami
obciągnąłbym
obciągnąłbyś
obciągnąwszy
obciągnęliby
obciągnęłaby
obciągnęłoby
obciągnęłyby
obciągniecie
obciągnięcia
obciągnięcie
obciągnięciu
obciągniętej
obciągniętym
obciągnijcie
obciągnijmyż
obciągnikach
obciągnikami
obciągnikiem
obciągnikowi
obciążającej
obciążającym
obciążajcież
obciążaliśmy
obciążalność
obciążałabym
obciążałabyś
obciążałyśmy
obciążaniach
obciążaniami
obciążeniach
obciążeniami
obciążeniowa
obciążeniową
obciążeniowe
obciążeniowi
obciążeniowy
obciążnikach
obciążnikami
obciążnikiem
obciążnikowi
obciążyliśmy
obciążyłabym
obciążyłabyś
obciążyłyśmy
obcieczeniem
obcieczeniom
obciekającej
obciekającym
obciekajcież
obciekaliśmy
obciekałabym
obciekałabyś
obciekałyśmy
obciekaniach
obciekaniami
obciekliście
obciekłyście
obcieknąłbym
obcieknąłbyś
obcieknąwszy
obciekniecie
obcieknięcia
obcieknięcie
obcieknięciu
obciekniętej
obciekniętym
obcieknijcie
obcieknijmyż
obcierającej
obcierającym
obcierajcież
obcieraliśmy
obcierałabym
obcierałabyś
obcierałyśmy
obcieraniach
obcieraniami
obcięlibyśmy
obcięłybyśmy
obcinającego
obcinającemu
obcinających
obcinającymi
obcinaliście
obcinałyście
obciosajcież
obciosaliśmy
obciosałabym
obciosałabyś
obciosałyśmy
obciosaniach
obciosaniami
obciosującej
obciosującym
obciosujcież
obciosujecie
obciosywałam
obciosywałaś
obciosywałby
obciosywałem
obciosywałeś
obciosywanej
obciosywania
obciosywanie
obciosywaniu
obciosywanym
obciskającej
obciskającym
obciskajcież
obciskaliśmy
obciskałabym
obciskałabyś
obciskałyśmy
obciskaniach
obciskaniami
obcisłościom
obcisnęliśmy
obcisnęłabym
obcisnęłabyś
obcisnęłyśmy
obciślejszej
obciślejszym
obciśnięciem
obciśnięciom
obciśniętego
obciśniętemu
obciśniętych
obciśniętymi
obciśnijcież
obciśnionego
obciśnionemu
obciśnionych
obciśnionymi
obcmokajcież
obcmokaliśmy
obcmokałabym
obcmokałabyś
obcmokałyśmy
obcmokaniach
obcmokaniami
obcmokiwałam
obcmokiwałaś
obcmokiwałby
obcmokiwałem
obcmokiwałeś
obcmokiwanej
obcmokiwania
obcmokiwanie
obcmokiwaniu
obcmokiwanym
obcmokującej
obcmokującym
obcmokujcież
obcmokujecie
obcobrzmiąca
obcobrzmiącą
obcobrzmiące
obcobrzmiący
obcojęzyczna
obcojęzyczną
obcojęzyczne
obcojęzyczni
obcojęzyczny
obcojęzykowa
obcojęzykową
obcojęzykowe
obcojęzykowi
obcojęzykowy
obcokrajowca
obcokrajowce
obcokrajowcu
obcokrajowcy
obcokrajowej
obcokrajowym
obconarodowa
obconarodową
obconarodowe
obconarodowi
obconarodowy
obcopylności
obcowaliście
obcowałyście
obcykaliście
obcykałyście
obcyndalacie
obcyndalając
obcyndalajmy
obcyndalajże
obcyndalałam
obcyndalałaś
obcyndalałby
obcyndalałem
obcyndalałeś
obcyndalania
obcyndalanie
obcyndalaniu
obczepiająca
obczepiającą
obczepiające
obczepiający
obczepiajcie
obczepiajmyż
obczepialiby
obczepiałaby
obczepiałbym
obczepiałbyś
obczepiałoby
obczepiałyby
obczepianego
obczepianemu
obczepianiem
obczepianiom
obczepianych
obczepianymi
obczepieniem
obczepieniom
obczepiliśmy
obczepiłabym
obczepiłabyś
obczepiłyśmy
obczepionego
obczepionemu
obczepionych
obczepionymi
obczęstowali
obczęstowała
obczęstowało
obczęstowały
obczęstowana
obczęstowaną
obczęstowane
obczęstowani
obczęstowano
obczęstowany
obczęstujcie
obczęstujemy
obczęstujesz
obczęstujmyż
obdarlibyśmy
obdarłybyśmy
obdarowaliby
obdarowałaby
obdarowałbym
obdarowałbyś
obdarowałoby
obdarowałyby
obdarowanego
obdarowanemu
obdarowaniem
obdarowaniom
obdarowanych
obdarowanymi
obdarowawszy
obdarowująca
obdarowującą
obdarowujące
obdarowujący
obdarowujcie
obdarowujemy
obdarowujesz
obdarowujmyż
obdarowywają
obdarowywali
obdarowywała
obdarowywało
obdarowywały
obdarowywamy
obdarowywana
obdarowywaną
obdarowywane
obdarowywani
obdarowywano
obdarowywany
obdarowywasz
obdartuskach
obdartuskami
obdarzającej
obdarzającym
obdarzajcież
obdarzaliśmy
obdarzałabym
obdarzałabyś
obdarzałyśmy
obdarzaniach
obdarzaniami
obdarzeniach
obdarzeniami
obdarzyliśmy
obdarzyłabym
obdarzyłabyś
obdarzyłyśmy
obdasznicach
obdasznicami
obdłubaliśmy
obdłubałabym
obdłubałabyś
obdłubałyśmy
obdłubaniach
obdłubaniami
obdłużeniach
obdłużeniami
obdłużyliśmy
obdłużyłabym
obdłużyłabyś
obdłużyłyśmy
obdrapaliśmy
obdrapałabym
obdrapałabyś
obdrapałyśmy
obdrapaniach
obdrapaniami
obdrapańcach
obdrapańcami
obdrapańcowi
obdrapującej
obdrapującym
obdrapujcież
obdrapujecie
obdrapywałam
obdrapywałaś
obdrapywałby
obdrapywałem
obdrapywałeś
obdrapywanej
obdrapywania
obdrapywanie
obdrapywaniu
obdrapywanym
obdukcyjnego
obdukcyjnemu
obdukcyjnych
obdukcyjnymi
obdziabaliby
obdziabałaby
obdziabałbym
obdziabałbyś
obdziabałoby
obdziabałyby
obdziabanego
obdziabanemu
obdziabaniem
obdziabaniom
obdziabanych
obdziabanymi
obdziabiecie
obdziabująca
obdziabującą
obdziabujące
obdziabujący
obdziabujcie
obdziabujemy
obdziabujesz
obdziabujmyż
obdziabywali
obdziabywała
obdziabywało
obdziabywały
obdziabywana
obdziabywaną
obdziabywane
obdziabywani
obdziabywano
obdziabywany
obdzielająca
obdzielającą
obdzielające
obdzielający
obdzielajcie
obdzielajmyż
obdzielaliby
obdzielałaby
obdzielałbym
obdzielałbyś
obdzielałoby
obdzielałyby
obdzielanego
obdzielanemu
obdzielaniem
obdzielaniom
obdzielanych
obdzielanymi
obdzieleniem
obdzieleniom
obdzieliliby
obdzieliłaby
obdzieliłbym
obdzieliłbyś
obdzieliłoby
obdzieliłyby
obdzieliwszy
obdzielonego
obdzielonemu
obdzielonych
obdzielonymi
obdzierająca
obdzierającą
obdzierające
obdzierający
obdzierajcie
obdzierajmyż
obdzieraliby
obdzierałaby
obdzierałbym
obdzierałbyś
obdzierałoby
obdzierałyby
obdzieranego
obdzieranemu
obdzieraniem
obdzieraniom
obdzieranych
obdzieranymi
obdziergacie
obdziergajmy
obdziergajże
obdziergałam
obdziergałaś
obdziergałby
obdziergałem
obdziergałeś
obdzierganej
obdziergania
obdzierganie
obdzierganiu
obdzierganym
obdziergiwać
obdziergiwał
obdziergiwań
obdziergnęli
obdziergnęła
obdziergnęło
obdziergnęły
obdziergnięć
obdziergując
obdziergujmy
obdziergujże
obdziobaliby
obdziobałaby
obdziobałbym
obdziobałbyś
obdziobałoby
obdziobałyby
obdziobanego
obdziobanemu
obdziobaniem
obdziobaniom
obdziobanych
obdziobanymi
obdziobawszy
obdziobiecie
obdziobująca
obdziobującą
obdziobujące
obdziobujący
obdziobujcie
obdziobujemy
obdziobujesz
obdziobujmyż
obdziobywali
obdziobywała
obdziobywało
obdziobywały
obdziobywana
obdziobywaną
obdziobywane
obdziobywani
obdziobywano
obdziobywany
obdzwaniacie
obdzwaniając
obdzwaniajmy
obdzwaniajże
obdzwaniałam
obdzwaniałaś
obdzwaniałby
obdzwaniałem
obdzwaniałeś
obdzwanianej
obdzwaniania
obdzwanianie
obdzwanianiu
obdzwanianym
obdzwonienia
obdzwonienie
obdzwonieniu
obdzwoniliby
obdzwoniłaby
obdzwoniłbym
obdzwoniłbyś
obdzwoniłoby
obdzwoniłyby
obdzwonionej
obdzwonionym
obdzwoniwszy
obdżektorach
obdżektorami
obdżektorowi
obecnościach
obecnościami
obediencjach
obediencjami
obediencyjna
obediencyjną
obediencyjne
obediencyjni
obediencyjny
obedrzyjcież
obejmowaliby
obejmowałaby
obejmowałbym
obejmowałbyś
obejmowałoby
obejmowałyby
obejmowanego
obejmowanemu
obejmowaniem
obejmowaniom
obejmowanych
obejmowanymi
obejmującego
obejmującemu
obejmujących
obejmującymi
obejrzałabym
obejrzałabyś
obejrzałyśmy
obejrzeliśmy
obejrzeniach
obejrzeniami
obejrzyjcież
obejściowego
obejściowemu
obejściowych
obejściowymi
obeliskowego
obeliskowemu
obeliskowych
obeliskowymi
obelkowaliby
obelkowałaby
obelkowałbym
obelkowałbyś
obelkowałoby
obelkowałyby
obelkowanego
obelkowanemu
obelkowaniem
obelkowaniom
obelkowanych
obelkowanymi
obelkowawszy
obelżywością
obelżywszego
obelżywszemu
obelżywszych
obelżywszymi
obełgaliście
obełgałyście
obełgiwaliby
obełgiwałaby
obełgiwałbym
obełgiwałbyś
obełgiwałoby
obełgiwałyby
obełgiwanego
obełgiwanemu
obełgiwaniem
obełgiwaniom
obełgiwanych
obełgiwanymi
obełgującego
obełgującemu
obełgujących
obełgującymi
oberkelnerem
oberkelnerom
oberkelnerów
oberkelnerze
oberkelnerzy
oberlandzkie
oberlandzkim
oberlejtnant
oberwaliście
oberwałyście
oberznęliśmy
oberznęłabym
oberznęłabyś
oberznęłyśmy
oberznięciem
oberznięciom
oberzniętego
oberzniętemu
oberzniętych
oberzniętymi
oberznijcież
oberżnęliśmy
oberżnęłabym
oberżnęłabyś
oberżnęłyśmy
oberżnięciem
oberżnięciom
oberżniętego
oberżniętemu
oberżniętych
oberżniętymi
oberżnijcież
oberżystkach
oberżystkami
obeschliście
obeschłyście
obeschnąłbym
obeschnąłbyś
obeschnąwszy
obeschnęliby
obeschniecie
obeschnięcia
obeschnięcie
obeschnięciu
obeschniętej
obeschniętym
obeschnijcie
obeschnijmyż
obesłaliście
obesłałyście
obesraliście
obesrałyście
obeszlibyśmy
obeszłybyśmy
obetkaliście
obetkałyście
obetonowałam
obetonowałaś
obetonowałby
obetonowałem
obetonowałeś
obetonowanej
obetonowania
obetonowanie
obetonowaniu
obetonowanym
obetonowując
obetonowujmy
obetonowujże
obetonowywać
obetonowywał
obetonowywań
obetonujcież
obetonujecie
obetrzyjcież
obeznajmiają
obeznajmiali
obeznajmiała
obeznajmiało
obeznajmiały
obeznajmiamy
obeznajmiana
obeznajmianą
obeznajmiane
obeznajmiani
obeznajmiano
obeznajmiany
obeznajmiasz
obeznajmicie
obeznajmieni
obeznajmijmy
obeznajmijże
obeznajmiłam
obeznajmiłaś
obeznajmiłby
obeznajmiłem
obeznajmiłeś
obeznajmiona
obeznajmioną
obeznajmione
obeznajmiono
obeznajmiony
obeznaliście
obeznałyście
obezwładniać
obezwładniaj
obezwładniał
obezwładniam
obezwładniań
obezwładnień
obezwładnili
obezwładniła
obezwładniło
obezwładniły
obezwładnimy
obezwładnisz
obębniającej
obębniającym
obębniajcież
obębnialiśmy
obębniałabym
obębniałabyś
obębniałyśmy
obębnianiach
obębnianiami
obębnieniach
obębnieniami
obębniliście
obębniłyście
obfitolistna
obfitolistną
obfitolistne
obfitolistni
obfitolistny
obfitościach
obfitościami
obfitowaliby
obfitowałaby
obfitowałbym
obfitowałbyś
obfitowałoby
obfitowałyby
obfitowaniem
obfitowaniom
obfitującego
obfitującemu
obfitujących
obfitującymi
obfotografuj
obgadaliście
obgadałyście
obgadującego
obgadującemu
obgadujących
obgadującymi
obgadywaczem
obgadywaczom
obgadywaliby
obgadywałaby
obgadywałbym
obgadywałbyś
obgadywałoby
obgadywałyby
obgadywanego
obgadywanemu
obgadywaniem
obgadywaniom
obgadywanych
obgadywanymi
obgarnęliśmy
obgarnęłabym
obgarnęłabyś
obgarnęłyśmy
obgarniająca
obgarniającą
obgarniające
obgarniający
obgarniajcie
obgarniajmyż
obgarnialiby
obgarniałaby
obgarniałbym
obgarniałbyś
obgarniałoby
obgarniałyby
obgarnianego
obgarnianemu
obgarnianiem
obgarnianiom
obgarnianych
obgarnianymi
obgarnięciem
obgarnięciom
obgarniętego
obgarniętemu
obgarniętych
obgarniętymi
obgarnijcież
obgartującej
obgartującym
obgartujcież
obgartujecie
obgartywałam
obgartywałaś
obgartywałby
obgartywałem
obgartywałeś
obgartywanej
obgartywania
obgartywanie
obgartywaniu
obgartywanym
obgięlibyśmy
obgięłybyśmy
obginającego
obginającemu
obginających
obginającymi
obginaliście
obginałyście
obgotowaliby
obgotowałaby
obgotowałbym
obgotowałbyś
obgotowałoby
obgotowałyby
obgotowanego
obgotowanemu
obgotowaniem
obgotowaniom
obgotowanych
Ze względu na dużą ilość - 22.809 - znalezionych 12-literowych wyrazów zaczynających się na literę O, ograniczyliśmy ich wyświetlanie
do pierwszych 1.000 słów.
Jeżeli jesteś pewien, że chcesz zobaczyć wszystkie dwunastoliterówki na O, wciśnij poniżej przycisk
"POKAŻ WSZYSTKIE SŁOWA" - w zależności od szybkości Twojego łącza ich ładowanie może
potrwać "kilka dłuższych chwil".
O to piętnasta litera alfabetu łacińskiego, dwudziesta litera alfabetu polskiego. Oznacza zwykle w danym języku samogłoskę średnią tylną, np. [o] lub [ɔ].
Alfabet to najpopularniejszy system zapisywania mowy, którego nazwa pochodzi od starogreckich nazw pierwszych liter alfabetu: alfa i beta.
Jest to fonetyczny system pisma, w którym każdy znak (zwany literą) odpowiada zasadniczo jednemu dźwiękowi – głosce (samogłosce lub spółgłosce).
W tym rozumieniu alfabety są różne, gdy ich zasadnicze zestawy liter różnią się krojem pomiędzy sobą, np. alfabet grecki, alfabet łaciński i
alfabet cyrylicki są różne, a alfabet polski i alfabet niemiecki są tylko wariantami alfabetu łacińskiego. To rozumienie terminu "alfabet"
jest równoznaczne z terminem "pismo" (np. pismo łacińskie = alfabet łaciński). W takim rozumieniu alfabet odróżnia się zarówno od pism
niefonetycznych (ideograficznych lub mieszanych), jak i od innych typów pism fonetycznych (jak: abdżad, abugida i sylabariusz).
Te pozostałe rodzaje pism fonetycznych, również niekiedy bywają nazywane alfabetami, co nie jest całkiem poprawne. Alfabetem na przykład nie jest pismo
ideograficzne lub pismo złożone, (np. pismo chińskie, czy też hieroglify) ani pismo sylabyczne (np. pismo japońskie).
Alfabety dzielą się na:
Alfabety dzielą się też na dwuszeregowe i jednoszeregowe, ze względu na to, czy posiadają systemy małych i wielkich liter (np. alfabet łaciński, grecki,
cyrylicki i ormiański) czy też tylko jeden system liter (np. alfabet gruziński, koreański, syryjski, koptyjski, gocki, runiczny i inne alfabety historyczne, dziś martwe).
Alfabet narodowy to zestaw liter i innych, uzupełniających znaków pisma, używany dla danego języka lub narodu, ułożony w tradycyjnym, ustalonym porządku.
W tym rozumieniu alfabety są różne, choć stanowią warianty narodowe tego samego pisma alfabetycznego, gdy posiadają własne, odrębne znaki, np. alfabet
polski różni się od alfabetu niemieckiego, gdyż (zasadniczo) nie używa liter v i q, oraz wcale nie używa liter ä, ö i ß, a za to używa liter ą, ł i ź,
których nie używa alfabet niemiecki. Natomiast alfabet angielski nie różni się od poklasycznego alfabetu łacińskiego, gdyż (zasadniczo) używa tylko tych samych 26 liter.
W tym sensie mówi się, że alfabety to zamknięte systemy pisma – liczba występujących w nich znaków zmienia się bardzo rzadko, a zmiany (dodanie znaków,
usunięcie znaków) prowadzą do powstania nowego alfabetu. Z licznymi alfabetami narodowymi mamy do czynienia przede wszystkim w przypadku pisma łacińskiego i pisma cyrylickiego (cyrylicy).
Podobnie terminem "alfabet" określa się inne sposoby przekazywania informacji na odległość, nie będące systemami pisma:
Alfabet polski, zwany dawniej: abecadło to alfabet używany do zapisu języka polskiego. Oparty jest on na alfabecie łacińskim i składa się obecnie z 32 liter (dużych i małych), w tym z sześciu liter ze znakami diaktrycznymi - czyli tak zwanych "polskich liter" używanych wyłacznie w języku polskim.
a ą b c ć d e ę f g h i j k l ł m n ń o ó p r s ś t u w y z ź ż
A Ą B C Ć D E Ę F G H I J K L Ł M N Ń O Ó P R S Ś T U W Y Z Ź Ż
Oficjalnie litery z alfabetu łacińskiego: Q, V i X nie są zaliczane do liter polskiego alfabetu, gdyż w polskim słowotwórstwie nie ma potrzeby ich stosowania. Występują one tylko w wyrazach pochodzenia obcego, czyli zapożyczonych. Rada Języka Polskiego uzasadnia, iż brzmienie wszystkich, nawet nowo wymyślanych, wyrazów w języku polskim da się zapisać zgodnie z regułami polskiej ortografii tylko za pomocą 32 liter, bez użycia liter X, V i Q. Niemniej, te trzy łacińskie litery towarzyszą językowi polskiemu w wyrazach obcych i obcojęzycznych, przekształcając się zazwyczaj w litery polskiego alfabetu w miarę powszednienia stosowania wyrazów zawierających te litery.
Ciekawostka: Zdanie "Mężny bądź, chroń pułk twój i sześć flag." zawiera wszystkie litery polskiego alfabetu, każdą dokładnie raz.
Poniżej zaprezentowano statystyczną, procentową częstotliwość występowania poszczególnych liter w języku polskim:
a | ą | b | c | ć | d | e |
8,91% | 0,99% | 1,47% | 3,96% | 0,40% | 3,25% | 7,66% |
ę | f | g | h | i | j | k |
1,11% | 0,30% | 1,42% | 1,08% | 8,21% | 2,28% | 3,51% |
l | ł | m | n | ń | o | ó |
2,10% | 1,82% | 2,80% | 5,52% | 0,20% | 7,75% | 0,85% |
p | q | r | s | ś | t | u |
3,13% | 0,14% | 4,69% | 4,32% | 0,66% | 3,98% | 2,50% |
v | w | x | y | z | ź | ż |
0,04% | 4,65% | 0,02% | 3,76% | 5,64% | 0,06% | 0,83% |
Jak widać z zestawienia, najczęściej używaną literą w języku polskim jest litera "a", natomiast najrzadszą jest litera "x".
Opracownie własne na podstawie materiałów w:
http://pl.wikipedia.org