jabca
jabco
jabcu
jabol
jacht
jacie
jacka
jacki
jacku
jacyś
jacyż
jadać
jadaj
jadał
jadam
jadań
jadąc
jadeł
jadem
jader
jadle
jadła
jadło
jadłu
jadły
jadom
jadów
jadra
jadro
jadru
jadzą
jadze
jadzę
jadzi
jagle
jagła
jagłą
jagłę
jagło
jagły
jagni
jagom
jagód
jajca
jajco
jajcu
jajec
jajek
jajem
jajka
jajko
jajku
jajom
jakaś
jakaż
jakąś
jakąż
jakby
jakie
jakim
jakiś
jakiż
jakla
jaklą
jakle
jaklę
jakli
jaklo
jakom
jakoś
jakoż
jaków
jakuz
jakże
jalap
jałop
jambu
jamby
jamce
jamek
jamem
jamie
jamka
jamką
jamkę
jamki
jamko
jamom
jamów
jamsu
jamsy
japie
japok
japom
japsa
japsi
japsy
jarać
jaraj
jarał
jaram
jarań
jarca
jarce
jarcu
jarda
jardu
jardy
jarej
jarek
jarem
jarka
jarką
jarkę
jarki
jarko
jarla
jarle
jarlu
jarom
jarów
jarug
jaruj
jarym
jarzą
jarze
jarzę
jarzm
jarzy
jasak
jascy
jaseł
jasia
jasie
jasiu
jaska
jaską
jaski
jaskr
jasku
jasła
jasło
jasłu
jasna
jasną
jasne
jasno
jasny
jassu
jassy
jasyr
jaśka
jaśki
jaśku
jaśle
jaśni
jatce
jatek
jatka
jatką
jatkę
jatki
jatko
jatom
jawem
jawią
jawić
jawie
jawię
jawił
jawmy
jawna
jawną
jawne
jawni
jawny
jawom
jawor
jawór
jawów
jawże
jazda
jazdą
jazdę
jazdo
jazdy
jazem
jazia
jazie
jaziu
jazom
jazów
jazzu
jazzy
jaźni
jażdż
jąder
jądra
jądro
jądru
jąkać
jąkaj
jąkał
jąkam
jąkań
jąłby
jąłem
jąłeś
jątrz
jeans
jebać
jebak
jebał
jebań
jebią
jebie
jebię
jebmy
jebną
jebnę
jebut
jebże
jecie
jeden
jedli
jedna
jedną
jedne
jedni
jedno
jedzą
jeepa
jeepy
jegoż
jegóż
jegra
jegry
jejku
jejże
jelca
jelce
jelcu
jelcz
jelec
jeleń
jelit
jełcy
jełka
jełką
jełki
jełop
jemuż
jenem
jenie
jenom
jenot
jenów
jeńca
jeńce
jeńcu
jeńcy
jeona
jeony
jerem
jerez
jerom
jerów
jerze
jeśli
jetem
jetom
jetów
jeźdź
jeżak
jeżąc
jeżem
jeżeń
jeżmy
jeżom
jeżów
jeżuj
jeżyć
jeżyk
jeżył
jeżyn
jeżże
jęcia
jęcie
jęciu
jęczą
jęczę
jęczy
jędza
jędzą
jędze
jędzę
jędzo
jędzy
jękną
jęknę
jękom
jęków
jęłam
jęłaś
jętce
jętej
jętek
jętka
jętką
jętkę
jętki
jętko
jętom
jętym
jęzor
język
jigom
jigów
jinja
jivie
jiwie
jocie
jodan
jodek
jodeł
jodem
jodki
jodku
jodle
jodła
jodłą
jodłę
jodło
jodły
jodom
jodów
joduj
jodyn
jodze
jogin
jogiń
jogom
jogów
joint
jojcz
jojem
jojka
jojob
jojom
joker
jolce
jolek
jolem
jolka
jolką
jolkę
jolki
jolko
jolom
jolów
jołop
jonem
jonie
jonik
jonit
jonom
jonon
jonów
jorem
jorom
jorów
jorub
jorze
jotom
joule
juana
juany
jubce
jubea
jubeą
jubee
jubeę
jubei
jubek
jubel
jubeo
jubka
jubką
jubkę
jubki
jubko
jubla
juble
jubli
jublu
jucha
juchą
juchę
jucho
jucht
juchy
jucie
juczą
juczę
juczy
judog
judok
judzą
judze
judzę
judzi
jufer
juger
jugol
jugom
jugra
jugry
juhas
juhaś
jujub
jukce
jukka
jukką
jukkę
jukki
jukko
jukom
juków
jumie
jumom
junak
junat
junem
junga
jungą
jungę
jungi
jungo
jungu
junie
junom
junot
junów
junta
juntą
juntę
junto
junty
jupce
jupek
jupka
jupką
jupkę
jupki
jupko
jurna
jurną
jurne
jurni
jurny
jurom
juror
jurta
jurtą
jurtę
jurto
jurty
jurze
jusem
jusie
jusom
jusów
jusze
juści
jutem
juter
jutom
jutów
jutra
jutro
jutru
juzem
juzie
juzom
juzów
jużci
jużyn
jużże
To już wszystkie pięcioliterówki na J. W sumie znaleźliśmy tyle takich 5-literowych słów zaczynających się na literę "J": 488.
J to dziesiąta litera alfabetu łacińskiego, trzynasta litera alfabetu polskiego.
Pierwotnie była jedynie wariantem graficznym litery I. W pisowni polskiej służy głównie do zapisu półsamogłoski przedniej /j/ (niesylabicznego i).
Współcześnie jest używana do oznaczania głoski:
Litery j używa się też w oficjalnych transkrypcjach z języków azjatyckich:
Alfabet to najpopularniejszy system zapisywania mowy, którego nazwa pochodzi od starogreckich nazw pierwszych liter alfabetu: alfa i beta.
Jest to fonetyczny system pisma, w którym każdy znak (zwany literą) odpowiada zasadniczo jednemu dźwiękowi – głosce (samogłosce lub spółgłosce).
W tym rozumieniu alfabety są różne, gdy ich zasadnicze zestawy liter różnią się krojem pomiędzy sobą, np. alfabet grecki, alfabet łaciński i
alfabet cyrylicki są różne, a alfabet polski i alfabet niemiecki są tylko wariantami alfabetu łacińskiego. To rozumienie terminu "alfabet"
jest równoznaczne z terminem "pismo" (np. pismo łacińskie = alfabet łaciński). W takim rozumieniu alfabet odróżnia się zarówno od pism
niefonetycznych (ideograficznych lub mieszanych), jak i od innych typów pism fonetycznych (jak: abdżad, abugida i sylabariusz).
Te pozostałe rodzaje pism fonetycznych, również niekiedy bywają nazywane alfabetami, co nie jest całkiem poprawne. Alfabetem na przykład nie jest pismo
ideograficzne lub pismo złożone, (np. pismo chińskie, czy też hieroglify) ani pismo sylabyczne (np. pismo japońskie).
Alfabety dzielą się na:
Alfabety dzielą się też na dwuszeregowe i jednoszeregowe, ze względu na to, czy posiadają systemy małych i wielkich liter (np. alfabet łaciński, grecki,
cyrylicki i ormiański) czy też tylko jeden system liter (np. alfabet gruziński, koreański, syryjski, koptyjski, gocki, runiczny i inne alfabety historyczne, dziś martwe).
Alfabet narodowy to zestaw liter i innych, uzupełniających znaków pisma, używany dla danego języka lub narodu, ułożony w tradycyjnym, ustalonym porządku.
W tym rozumieniu alfabety są różne, choć stanowią warianty narodowe tego samego pisma alfabetycznego, gdy posiadają własne, odrębne znaki, np. alfabet
polski różni się od alfabetu niemieckiego, gdyż (zasadniczo) nie używa liter v i q, oraz wcale nie używa liter ä, ö i ß, a za to używa liter ą, ł i ź,
których nie używa alfabet niemiecki. Natomiast alfabet angielski nie różni się od poklasycznego alfabetu łacińskiego, gdyż (zasadniczo) używa tylko tych samych 26 liter.
W tym sensie mówi się, że alfabety to zamknięte systemy pisma – liczba występujących w nich znaków zmienia się bardzo rzadko, a zmiany (dodanie znaków,
usunięcie znaków) prowadzą do powstania nowego alfabetu. Z licznymi alfabetami narodowymi mamy do czynienia przede wszystkim w przypadku pisma łacińskiego i pisma cyrylickiego (cyrylicy).
Podobnie terminem "alfabet" określa się inne sposoby przekazywania informacji na odległość, nie będące systemami pisma:
Alfabet polski, zwany dawniej: abecadło to alfabet używany do zapisu języka polskiego. Oparty jest on na alfabecie łacińskim i składa się obecnie z 32 liter (dużych i małych), w tym z sześciu liter ze znakami diaktrycznymi - czyli tak zwanych "polskich liter" używanych wyłacznie w języku polskim.
a ą b c ć d e ę f g h i j k l ł m n ń o ó p r s ś t u w y z ź ż
A Ą B C Ć D E Ę F G H I J K L Ł M N Ń O Ó P R S Ś T U W Y Z Ź Ż
Oficjalnie litery z alfabetu łacińskiego: Q, V i X nie są zaliczane do liter polskiego alfabetu, gdyż w polskim słowotwórstwie nie ma potrzeby ich stosowania. Występują one tylko w wyrazach pochodzenia obcego, czyli zapożyczonych. Rada Języka Polskiego uzasadnia, iż brzmienie wszystkich, nawet nowo wymyślanych, wyrazów w języku polskim da się zapisać zgodnie z regułami polskiej ortografii tylko za pomocą 32 liter, bez użycia liter X, V i Q. Niemniej, te trzy łacińskie litery towarzyszą językowi polskiemu w wyrazach obcych i obcojęzycznych, przekształcając się zazwyczaj w litery polskiego alfabetu w miarę powszednienia stosowania wyrazów zawierających te litery.
Ciekawostka: Zdanie "Mężny bądź, chroń pułk twój i sześć flag." zawiera wszystkie litery polskiego alfabetu, każdą dokładnie raz.
Poniżej zaprezentowano statystyczną, procentową częstotliwość występowania poszczególnych liter w języku polskim:
a | ą | b | c | ć | d | e |
8,91% | 0,99% | 1,47% | 3,96% | 0,40% | 3,25% | 7,66% |
ę | f | g | h | i | j | k |
1,11% | 0,30% | 1,42% | 1,08% | 8,21% | 2,28% | 3,51% |
l | ł | m | n | ń | o | ó |
2,10% | 1,82% | 2,80% | 5,52% | 0,20% | 7,75% | 0,85% |
p | q | r | s | ś | t | u |
3,13% | 0,14% | 4,69% | 4,32% | 0,66% | 3,98% | 2,50% |
v | w | x | y | z | ź | ż |
0,04% | 4,65% | 0,02% | 3,76% | 5,64% | 0,06% | 0,83% |
Jak widać z zestawienia, najczęściej używaną literą w języku polskim jest litera "a", natomiast najrzadszą jest litera "x".
Opracownie własne na podstawie materiałów w:
http://pl.wikipedia.org