Nie ma czy niema? Razem czy osobno? Trudno nie przyznać, że zawiłości pisowni łącznej i rozdzielnej mogą czasami przyprawić nas o zawrót głowy. Nieznajomość jej reguł jest przy tym źródłem częstych błędów, a tych lepiej przecież unikać. Postaramy się więc szybko i zwięźle wyjaśnić kolejną wątpliwość, a tym samym zapobiec ortograficznym uchybieniom.
Nie ma czy niema – razem czy osobno?
Poprawna forma to: NIE MA.
Zasady pisowni łącznej i rozdzielnej są jasno sprecyzowane. Nie ma więc najmniejszych wątpliwości, że w tym przypadku zapiszemy oba wyrazy osobno. Pisownię rozdzielną uzasadnia tutaj natomiast reguła mówiąca, że partykułę „nie” z czasownikami pisze się rozdzielnie. Chodzi tutaj m.in. o osobowe formy czasownika. Z taką właśnie mamy do czynienia w omawianym przypadku – wyraz „ma” to forma 3. osoby liczby pojedynczej czasu teraźniejszego czasownika „mieć”.
Przywołana zasada dotyczy jednak również wyrazów o znaczeniu czasownikowym (np. nie warto, nie trzeba, nie wolno), bezosobowych form czasownika zakończonych na -no, -to (np. nie zapłacono, nie otwarto) oraz imiesłowów przysłówkowych (np. nie mogąc, nie mając).
Przykłady użycia:
Powiedział, że nie ma na to czasu.
Myślę, że nie ma na co już czekać.
Marta nie ma swoich pieniędzy.
Nie ma czy niema – jak to napisać?
Wydawałoby się, że teraz jest już wszystko jasne. Okazuje się jednak, że tylko pozornie. Wystarczy bowiem chwila namysłu, żeby zdać sobie sprawę, że istnieje również wyraz „niema”. Pierwszym sygnałem jest brak podkreślenia słowa przez słownik wbudowany w programie Word. Wprawdzie nie należy bezkrytycznie wierzyć tego rodzaju automatycznej korekcie, to jednak w tym przypadku warto być czujnym.
Przymiotnik „niema” nazywa bowiem osobę pozbawioną możliwości mówienia na skutek niepoprawnego działania lub budowy narządów mowy czy też z powodu nieprawidłowości w funkcjonowaniu układu nerwowego. Chodzi przy tym o żeńską formę wyrazu, której męskim odpowiednikiem jest przymiotnik „niemy”.
